Hár jılı mıńlaǵan insanlar óz watanın taslap, jumıs islew yamasa jasaw maqsetinde basqa mámleketlerge jol aladı. Migraciya processinde hár qıylı mashqalalar júzege keliwi múmkin hám olardan biri – densawlıq penen baylanıslı qáwip-qáterler bolıp tabıladı. Ásirese, AIV (adamda immunitet jetispewshiligi virusı) infekciyası haqqında durıs maǵlıwmatqa iye bolıw hám ózin qorǵaw hár bir insan ushın áhmiyetli esaplanadı.

AIV degen ne?

AIV – bul adam immun sistemasın hálsiretetuǵın virus bolıp, ol organizmniń infekciya hám ayırım qáwipli keselliklerge qarsı gúresiw qábiletin tómenletedi. Virus juqpalı bolsa da, ol hawa arqalı yamasa qol berip sálemlesiw arqalı juqpaydı.

AIV qalay juǵadı?

AIV infekciyası tómendegi jollar arqalı juǵıwı múmkin:

  • Qorǵanıwsız jınısıy qatnas arqalı;
  • Pataslanǵan shpric yamasa shanshıw zatları arqalı;
  • AIV juqtırǵan ananıń nárestege tuwıw waqtında yamasa emiziw processinde;
  • Qan quyıw arqalı (tek ǵana tekseriliwsiz jaǵdayda ǵana).

AIV juǵıwın qalayınsha aldın alıw múmkin?

  • Jubayıńızǵa opadar bolıń;
  • Jeke gigiena qurallarınan (britva, tis shyotkaları) tek ózińiz paydalanıń;
  • Tekserilgen hám steril shpriclerden paydalanıń;
  • Qan quyıw kerek bolsa, onıń qáwipsizligine isenim payda etiń;
  • AIV ushın turaqlı test tapsırıń, ásirese, qáwip toparına kiretuǵın jaǵdaylarda.

AIV menen jasaw múmkin be? Awa, búgingi medicinada AIV infekciyası qadaǵalawǵa alınatuǵın kesellik esaplanadı. Eger infekciya erte anıqlansa hám emlew (ART – antiretrovirus terapiya) óz waqtında baslansa, insan tolıq jasawı, islewi hám shańaraq qurıwı múmkin.

Migrantlar ushın arnawlı másláhátler:

  • Jańa mámlekette dizimnen ótkende shıpaker menen baylanısıń;
  • Jergilikli densawlıqtı saqlaw mákemelerinde AIV testin tapsırıń;
  • Hesh qashan uyalmań – bul siziń densawlıǵıńız hám ómirińiz ushın áhmiyetli.

Hár bir adam óz densawlıǵına juwapkershilik penen qatnas jasawı, bilimli bolıwı hám profilaktikalıq ilajlarǵa ámel etiwi zárúr. AIV haqqındaǵı maǵlıwmatlar – ómirdi saqlap qalıwı múmkin.

 

B.Yusupova, E.Esmurzaeva

Qaraqalpaqstan Respublikası AIJSna qarsı guresiw orayı shıpakerleri